Шеберлік-жоспардың басты міндеті – халықты жеке көліктен қоғамдық көлікке ауыстыру.
Алматы әкімдігі қаланың көлік қаңқасының 2030 жылға дейінгі шеберлік-жоспарын бекітті, ол сарапшылар қоғамдастығы мен жұртшылықтың талқылауынан соң Алматының қалалық мобильділік басқармасының ресми сайтында жарияланған.
Шеберлік-жоспарды әзірлеушілер – «Алматыбасжоспар» ҒЗИ және кешенді көлік жобаларын іске асыру саласындағы сарапшылар, оның ішінде Future of Mobility компаниясы.
Бұл жоспар Алматының көлік инфрақұрылымын жетілдірудің негізгі бағыттарын айқындайтын және «адамдар үшін қала» қағидатын іс жүзінде іске асыруға мүмкіндік беретін стратегиялық құжат болып табылады. Шеберлік-жоспардың басты міндеті – халықты жеке көліктен қоғамдық көлікке ауыстыру. Негізгі көрсеткіш 2030 жылға дейін қоғамдық көлікпен жүру санының 64%-ға артуы болмақ. Құжат 2040 жылға дейінгі Бас жоспар, «Алматының 2025 жылға дейінгі даму бағдарламалары және 2030 жылға дейінгі орта мерзімді перспективалар» және «Алматы агломерациясы аумақтарының қала құрылысын жоспарлау сызбалары» аясында қаланың үздік әлемдік тәжірибелері мен ерекшеліктерін ескере отырып әзірленді.
Көлік қаңқасының инфрақұрылымын құру 5 жылдан 7 жылға дейінгі уақытты қажет етеді және Алматының қоғамдық көлігін жүйелі трансформациялау элементтерінің біріне айналады.
Қалалық мобильділік басқармасы көлік қаңқасының пилоттық дәлізі ретінде Райымбек даңғылының батысында Абай көшесінен («Барлық» базары ауданы) Пушкин көшесіне дейінгі ұзындығы 17 км учаскенің таңдалғанын атап өтті. Оны іске асыру ағымдағы жылы басталады.
Бүгінде осы даңғылдағы бөлінген жолақтар бойынша қоғамдық көліктің басым қозғалысы бар учаскелердің ұзындығы жалпы ұзындықтың 70%-ға кем. Бөлінген жолақтарды басқарудың төмен деңгейі оларға жеке көліктердің шығуына да ықпал етеді. Сонымен қатар, даңғыл түрлі учаскелерде түрлі жолақтар саны бар біркелкі емес профильмен және қақтығыс нүктелерінің айтарлықтай санының болуымен сипатталады. Райымбек даңғылының бойында, басқалармен қатар, жаяу жүргіншілер инфрақұрылымы дамымаған. Соның салдарынан - қолжетімділік төмен, кептелістер жиі, дұрыс емес жерлердегі өткелдер, қауіпті маневрлер мен ЖКО.
Алматы әкімдігі 2025-2026 жылдары 14 дәлізден тұратын көлік қаңқасы желісін қалыптастыруды қамтитын өтпелі кезең болатынын атап өтті. Көлік қаңқасын енгізудің алғашқы маңызды нәтижелерін 2026 жылдың соңына қарай көлік қаңқасын іске асырудың алғашқы екі кезеңінің аяқталу қорытындысынан көруге болады. Осы уақытқа дейін автобустар паркі газ және электрге ауыстырылады, ЖРК-тің бірінші желісін іске қосу, «Қалқаман» метро станциясының ашылуы, батыс, солтүстік және шығыс бағыттарда үш көлік-ауысып отыру торабының құрылысы қолға алынады.
Шеберлік -жоспарға сәйкес, 2027–2030 жылдары – мынадай нысаналы көрсеткіштерге қолжеткізу жоспарлануда, олар: 42 жүрдек қоғамдық көлік дәлізін (296 км БРТ, 31 км ЖРК және 20 км метро) және 39 тораптық станцияны қалыптастыру. Мұның бәрі 75% тұрғылықты және 81% жұмыс орындарын қамтуға мүмкіндік береді.
Көлік қаңқасының маңызды элементі және оның тұрғындар үшін тартымдылығы жолаушылар инфрақұрылымы болып табылады. Сондықтан трансплантация тораптары жолаушының жүру уақытын үнемдейтін, интуитивті және қауіпсіздік сезімін қамтамасыз ететіндей ұйымдастырылуы керек. Қолданыстағы 1208 аялдаманы 1245 аялдамаға дейін көбейту болжануда. Барлық жобаланған аялдамалар мен тасымалдау пункттері Vision Zero принциптеріне сәйкес келеді. Сондай-ақ, аялдамалардың қолжетімділік радиусын арттыру үшін соңғы мильдік көлік инфрақұрылымын-негізгі қоныстану аймақтарынан аялдамаларға дейінгі жаяу жүргіншілер мен велосипед жолдарын құру жоспарлануда.
Бағыттар желіcін дамыту тәсілі қолданыстағы маршруттарды бейімдеуді, сондай-ақ жаңаларын құруға ықпал етеді. Қоғамдық көлікте жылына 3 млн-ға дейін жүру санының болжамды ұлғаюына сүйене отырып, LRT жылжымалы құрамының бағалау паркі 30 бірлікті (бірінші жол үшін), метро – 4 вагоннан 25 составты құрайды (2027 жылға қарай 4 жаңа станция іске қосылғаннан кейін ағымдағы парктің 10 құрамға ұлғаюы). Дөңгелекті қоғамдық көлік паркі (автобустар, электробустар, троллейбустар) жиынтығында 3,9 мың бірлікті құрайды.
Қоғамдық көлікті дамыту және көше-жол желісін оңтайландыру арқылы қала тұрғындарының қозғалысын арттыру, сол арқылы экологиялық жағдайды жақсарту және іскерлік белсенділікті арттыру Алматы әкімдігінің негізгі басымдықтарының бірі болып табылады.
Дереккөз: Almaty.tv.
